 |
Deilur um land
og auðlindir í heimi nútímans
Kostnaður og arður |
| |
Vegna hins óblíða
loftslags og mikilla fjarlægða getur það verið
afar kostnaðarsamt að nýta auðlindir heimskautasvæðanna.
Til dæmis getur það kostað 50 sinnum meira að
bora eftir olíu í Beaufort hafinu en í hlýjum
og aðgengilegum Mexikóflóanum. Búnaður
glatast í stormum og jafnvel byggingar sem hýsa heimili
og skrifstofur geta hrunið þegar hitinn frá þeim
leitar niður og þíðir sífrerann sem
þær eru byggðar á svo hann breytist í
mýrarfen. Af sömu ástæðu er stundum
ókleift að byggja og viðhalda vegum og járnbrautarlínum,
eða gerð slíkra mannvirkja er óraunhæf
vegna kostnaðar. Starfsmenn þurfa sérstakt húsnæði
og fatnað og greiða þarf háar uppbætur
á laun til að menn fáist til að starfa á
svæðinu. Oft þarf að flytja fólk og búnað
flugleiðis, og flugfarið í bæinn getur verið
mjög dýrt. |
| |
En það er ekki bara að
allar birgðir þurfi að flytja með flugi. Hráefnin
sem eru afrakstur iðjunnar verður að senda suður
á bóginn til úrvinnslu. 1,7 milljón
tunna af olíu frá Prudhoe Bay í Alaska eru
fluttar daglega 1300 kílómetra leið gegnum Trans-Alaska
olíuleiðslurnar til hafnarborgarinnar Valdez í
suðri, en þar er íslaust allt árið.
Í Valdez er olíunni dælt í tankskip og
hún send áfram suður á bóginn til
vesturstrandar Bandaríkjanna. Kostnaðurinn við gerð
leiðslunnar var 8-9 milljarðar dollara árið 1974
en hann væri miklu hærri núna. En í Alaska
er ekki unnt að byggja olíuhreinsistöðvar, svo
að sumt af hreinsuðu olíunni er sent til baka sem
bensín. En nú kostar bensínið fimm sinnum
meira í Barrow, þar sem því var dælt
upp úr jörðinni, heldur en í Seattle langt
suður frá. |
| |
Nú á dögum gefast
fá tækifæri til nýta nokkrar auðlindir
heimskautanna í litlum mæli. Slík vinnsla borgar
sig alls ekki nema hún fari fram í stórum stíl
og nýting margra stórra námusvæða
sem hafa að geyma verðmæta málma er einfaldlega
ekki hagkvæm. En það getur verið flókið
dæmi að reikna kostnað og arðsemi. Það
er t.d. jafnvel ennþá erfiðara og dýrara
að leggja leiðslur frá gas- og olíulindum
í Síberíu en í Alaska. En á móti
hærri kostnaði kemur til álita að hluti útgjalda
vegna verksins er greiddur í rúblum, en tekjur af
því að selja eldsneyti til annarra landa eru í
miklu verðmætari erlendum gjaldmiðlum. Því
getur borgað sig fyrir Rússa að leggja slíkar
leiðslur nánast án tillits til kostnaðar. |
|
Fyrri
kafli 